Đối với những bạn mới vào nghề hay những ai đang ngấp nghé tìm hiểu đến nghề Business Analyst này thì lộ trình phát triển sự nghiệp là một trong những điều chúng ta cần lưu tâm. Thành công sẽ đến với những ai biết rõ mình muốn điều gì và lên kế hoạch để đạt được mục tiêu sự nghiệp.
Mục Lục Bài Viết
Vậy bước đầu xác định lộ trình sự nghiệp Business Analyst
Bước đầu tiên để có thể lên kế hoạch phát triển sự nghiệp, bạn cần xác định mình đang ở đâu. Điểm đặc biệt của nghề BA đó chính là bạn không nhất thiết phải có background công nghệ thông tin mới làm được nghề, bởi nghề này đòi hỏi bạn phải có kiến thức tổng hợp và giao thoa giữa hai mảng công nghệ thông tin và mindset business.
Business Analyst là người thông thạo không chỉ trong lĩnh vực CNTT mà còn nói được ngôn ngữ của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp.Nhờ có sự đóng góp của họ, doanh nghiệp có thể đưa ra những quyết định quan trọng cũng như cải thiện các quy trình làm việc, từ đó tăng hiệu quả giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh cho công ty và cuối cùng đem lại lợi nhuận cao hơn.
Ai có thể trở thành Business Analyst?
Thông thường những ai vào nghề BA sẽ đến từ 3 nhóm sau:
- Nhóm chuyên về lĩnh vực công nghệ thông tin: lập trình viên (developer), chuyên viên kiểm thử sản phẩm phần mềm (QC, Tester)…
- Nhóm chuyên về các lĩnh vực khác không phải về công nghệ thông tin
- Nhóm những người vừa có kiến thức về CNTT vừa có kiến thức cơ bản ở các lĩnh vực khác.
Nếu bạn có xuất phát điểm là dân IT từ đầu thì hiển nhiên thế mạnh chuyên môn của bạn là điểm cộng. Tuy nhiên, bạn cần trau dồi thêm kiến thức kinh doanh liên quan và kỹ năng mềm, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp. Bởi BA là người chịu trách nhiệm tổng hợp, phân tích thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, khơi gợi nhu cầu thực tế của các bên liên quan để xác định các vấn đề và nguyên nhân cơ bản.
Bạn cũng sẽ cần kỹ năng thuyết trình để truyền đạt nhu cầu cho các nhà phát triển, thành viên trong nhóm, khách hàng, lãnh đạo. Mỗi đối tượng đòi hỏi bạn phải biết chuyển ngữ, nói cùng ngôn ngữ với từng nhóm đối tượng để họ đều nắm được thông tin cần thiết.
Nếu bạn là “dân ngoại đạo” và có kinh nghiệm dày dặn trong các lĩnh vực như bảo hiểm, tài chính, chăm sóc sức khỏe… đó là bệ phóng tốt đối với với nghề BA. Bạn kết hợp kiến thức sẵn có của mình và nỗ lực tìm hiểu về các hệ thống CNTT, từ đó mở rộng sang tất cả các nguyên tắc cơ bản khác của việc điều hành một doanh nghiệp – lập ngân sách, phân tích chi phí – lợi ích, biểu đồ tổ chức, phương sai phân tích, quan hệ khách hàng, v.v. – và cuối cùng chúng thông báo chiến lược kinh doanh như thế nào. Tận dụng thế mạnh của mình chính là chiến lược đúng đắn đối với nhóm này.
Bạn cần phải có những kỹ năng cơ bản về nghề và trong những năm đầu, bạn cần một người mentor dẫn dắt để có thể học tập một cách nhanh nhất. Tùy theo tốc độ học tập của bạn mà quá trình bạn tiến hóa từ vị trí Junior BA lên trở thành BA có thể kéo dài từ 1-3 năm.
Khi bạn đã có một vài năm kinh nghiệm trong phân tích kinh doanh, các dự án nhanh, phân tích hệ thống và được chứng nhận Năng lực phân tích kinh doanh (Certification of Competency in Business Analysis™) (CCBA®), chuyển sang vai trò cao cấp chắc chắn là một lựa chọn tốt.
Nếu bạn hiện đang giữ một vị trí cấp cao và chỉ định Chứng nhận phân tích kinh doanh chuyên nghiệp (Certified Business Analysis Professional™) (CBAP®), điều này mang lại cho bạn cơ hội phát triển kỹ năng và nghề nghiệp. Từ vị trí BA khác nhau, có thể thăng tiến lên vị trí cấp “C”.
Sự nghiệp BA của bạn là một cuộc hành trình với nhiều điểm xuất phát và nhiều điểm đến. Xác định vị trí hiện tại của bạn từ nhiều nhóm vai trò được liệt kê; hãy nhớ rằng bạn có thể có chuyên môn trong nhiều nhóm. Ví dụ, một nhà phân tích chức năng (Functional Analyst) cũng có thể có kinh nghiệm phân tích quá trình (Process Analysis), do đó các lựa chọn cho sự phát triển nghề nghiệp của bạn có nhiều điểm điểm xuất phát và điểm đến.
CÁC NHÓM VAI TRÒ CỦA BUSINESS ANALYST
Nhóm vai trò tập trung vào nghiệp vụ
• Chuyên viên phân tích yêu cầu nghiệp vụ (Business Requirement Analyst): Nhà phân tích yêu cầu nghiệp vụ có nhiệm vụ giúp doanh nghiệp đáp ứng các mục tiêu và kết quả của mình. Người này sẽ hiểu làm thế nào công việc đang được tiến hành, và thông qua phân tích, xác định giải pháp cho các vấn đề. Người này sẽ có kiến thức nghiệp vụ chuyên sâu thường liên quan đến một bộ phận (ví dụ: dịch vụ khách hàng, sản xuất). Vai trò này có thể tiến hành một nghiên cứu mang tính khả thi hoặc chứng minh cho đầu tư thay đổi thông qua một trường hợp nghiệp vụ.
• Chuyên viên phân tích quy trình nghiệp vụ (Business Process Analyst): Một nhà phân tích quy trình nghiệp vụ chuyên mang lại sự thay đổi cho các tổ chức thông qua việc phân tích, thiết kế và thực hiện các quy trình nghiệp vụ giúp các tổ chức hoạt động và quản lý các thay đổi đối với các quy trình đó. Các nhà phân tích quy trình nghiệp vụ có khả năng sâu sắc trong việc xác định trạng thái hiện tại của các quy trình, gợi ra các thuộc tính hữu ích và có hại của chúng, ghi nhận lại các mô hình của các quy trình và tạo điều kiện cho các nhóm bên liên quan đồng thuận về thiết kế quy trình nghiệp vụ mới.
• Chuyên viên phân tích lựa chọn (The Decision Analyst) (hay còn được gọi là chuyên viên phân tích trí tuệ doanh nghiệp (business intelligence analyst)): Nhà phân tích quyết định sử dụng các công nghệ, phương pháp và thực tiễn để thăm dò và điều tra lặp đi lặp lại liên tục về hiệu quả nghiệp vụ trong quá khứ để hiểu rõ hơn và thúc đẩy lập kế hoạch nghiệp vụ. Nhà phân tích quyết định sẽ giúp doanh nghiệp phát triển những hiểu biết mới và hiểu hiệu quả nghiệp vụ dựa trên dữ liệu và phương pháp thống kê.
Nhóm vai trò phân tích IT
• Chuyên viên phân tích hệ thống nghiệp vụ (Business System Analyst): Nhà phân tích hệ thống nghiệp vụ sẽ sử dụng CNTT rộng và kiến thức nghiệp vụ chuyên sâu để thực hiện các giải pháp CNTT giải quyết nhu cầu nghiệp vụ. Người này sẽ xác định, phát triển và thực hiện các giải pháp công nghệ hiệu quả, đáp ứng nhu cầu kinh doanh.
• Chuyên viên phân tích hệ thống (Systems Analyst): Một nhà phân tích hệ thống thực hiện các nhiệm vụ phân tích nghiệp vụ thông qua chuyên môn hóa trong việc tìm hiểu việc sử dụng kinh doanh công nghệ thông tin (CNTT) và giúp công nghệ tăng thêm giá trị cho doanh nghiệp. Người này hiểu và quen thuốc với nhiều kiến trúc và nền tảng kỹ thuật khác nhau, và hiểu các khả năng CNTT và ứng dụng nào trong một tổ chức cung cấp các khả năng khác nhau.
• Chuyên viên phân tích chức năng (Functional Analyst): Nhà phân tích nghiệp vụ chức năng thực hiện các nhiệm vụ phân tích kinh doanh thông qua chuyên về một sản phẩm công nghệ cụ thể và các tính năng và chức năng của nó. Nhà phân tích kinh doanh chức năng có kiến thức sâu rộng về sản phẩm công nghệ (ví dụ: SAP, PeopleSoft, v.v.) và có kinh nghiệm trong nhiều bối cảnh triển khai trong các tổ chức khác nhau và đôi khi là các ngành. Người này giúp các tổ chức và các bên liên quan xác định việc sử dụng và tích hợp với các hệ thống khác và thực hiện các tính năng và chức năng của sản phẩm công nghệ để đáp ứng các yêu cầu kinh doanh.
• Chuyên viên phân tích yêu cầu dịch vụ (Service Request Analyst): Nhà phân tích yêu cầu dịch vụ thực hiện các nhiệm vụ phân tích nghiệp vụ bằng cách chuyên hỗ trợ các bên liên quan của một ứng dụng hệ thống cụ thể, duy trì hệ thống và xử lý các yêu cầu của người dùng, các vấn đề của người dùng và cải tiến hệ thống. Nhà phân tích này có hiểu biết sâu sắc về một ứng dụng cụ thể hoặc bộ ứng dụng mà họ hỗ trợ, cách người dùng sử dụng ứng dụng và những hệ thống khác tích hợp với ứng dụng.
• Chuyên viên phân tích dự án Agile (Agile Analyst): Trong thế giới agile, các yêu cầu phần mềm được phát triển thông qua việc thăm dò liên tục nhu cầu nghiệp vụ. Các yêu cầu được khơi gợi và hoàn thiện thông qua quy trình lập kế hoạch lặp đi lặp lại, xác định các tiêu chí chấp nhận, ưu tiên, phát triển và xem xét kết quả. Trong suốt quá trình lập kế hoạch và phân tích các yêu cầu lặp đi lặp lại, các nhà thực hành phân tích kinh doanh phải liên tục đảm bảo rằng các tính năng mà người dùng yêu cầu phù hợp với mục tiêu kinh doanh của sản phẩm, đặc biệt là khi mục tiêu kinh doanh phát triển và thay đổi theo thời gian. Phân tích Agile là một chuyên ngành thường được thực hiện bởi chuyên viên phân tích hệ thống kinh doanh và CNTT.
Các chức năng lãnh đạo của Business Analyst:
Sau đây là danh sách các vai trò trong nhóm này:
• Trưởng dự án BA (BA Project Lead)
• Trưởng chương trình BA (BA Program Lead)
• Trưởng nhóm thực thi BA (BA Practice Lead)
• Quản lý mối quan hệ (Relationship Manager)
• Quản lý BA (BA Manager)
Vai trò cấp doanh nghiệp
• Kiến trúc sư doanh nghiệp (Enterprise Architect): Kiến trúc sư doanh nghiệp sắp xếp cơ sở hạ tầng CNTT với chiến lược CNTT và nghiệp vụ hỗ trợ các mục tiêu và mục tiêu và thực hiện thành công thay đổi. Người này phát triển các tiêu chuẩn chính thức, quản lý các quy trình kiến trúc doanh nghiệp và cung cấp hướng dẫn cho nhóm kiến trúc, CIO, CEO và kiến trúc sư kinh doanh.
• Kiến trúc sư nghiệp vụ (Business Architect): Vai trò này hoạt động để tạo và duy trì kiến trúc nghiệp vụ. Người này tận dụng các khả năng của doanh nghiệp và sử dụng hiệu quả quy trình, công nghệ, dữ liệu và con người, và sắp xếp các khả năng này cho chiến lược nghiệp vụ.
Tương lai của bạn: Giám đốc, Phó chủ tịch, có cả các vị trí ở level C trên con đường BA! Business Analyst là ứng cử viên hoàn hảo!
Green Edu kết hợp cùng Mentor Me mang đến chương trình học thử Business Analyst (BA) online. Chương trình sẽ giải đáp các thắc mắc về nghề BA cũng như sẽ đào tạo các bạn từ chưa biết về BA, đến hiểu về BA và xác định phát triển cùng nghề BA trong tương lai.
