Vừa giúp bà con trồng chuối có thu nhập ổn định, đảm bảo cung cấp các sản phẩm chuối sạch, hữu cơ, an toàn cho người tiêu dùng, vừa giải bài toán về giá cả bấp bênh cho bà con trồng chuối ở Phú Yên là mục tiêu của chị Phạm Vi Na, chủ cơ sở sản xuất chuối cô Na.
Cô dược sĩ dành niềm đam mê cho chuối
Xuất thân từ gia đình có truyền thống nghề y, với nền tảng kiến thức của một y sĩ, bước rẽ sang khởi nghiệp với chuối có vẻ là câu chuyện chứa đựng nhiều bất ngờ khi nhắc đến chị Phạm Vi Na, chủ cơ sở sản xuất chuối Cô Na, ở Tuy Hòa, Phú Yên.
Đã từng là y sĩ, nên chị hiểu được mối quan tâm của xã hội, cộng đồng liên quan đến vấn đề sức khỏe. Thế nên, bản thân cô luôn muốn tạo ra những dòng sản phẩm sạch, không hóa chất, an toàn cho người tiêu dùng. Nghĩ là làm, chị đã mạnh dạn và lén gia đình rời bỏ công việc, môi trường làm việc gắn bó nhiều năm trong bệnh viện chỉ để làm cái gì đó mới mẻ, khác biệt, thỏa đam mê và làm cuộc sống này thêm sắc màu. Hành trình đam mê với chuối cũng bắt đầu từ đây.
Lúc cao điểm, tại nhiều vùng trồng chuối của Phú Yên, bà con chỉ bỏ đi, hoặc bán theo nải với giá tầm 3000 – 4000 đồng mỗi ký. Khi các thương lái thường ép giá, đẩy bà con trồng chuối vào cảnh “ thừa hàng, dội chợ” thì chị Na mong muốn mình có thể thay đổi điều này. Sau một thời gian dài quan sát, tìm hiểu chị nhận ra, với người tiêu dùng thứ họ cần nhất chính là sản phẩm sạch, chất lượng tốt, an toàn cho sức khỏe. Còn với người nông dân, ai cũng mong muốn sản phẩm của mình luôn bán được giá cao, không lo về hiện trạng thừa hàng dội chợ, có thu nhập tốt hơn. Xa hơn nữa, thứ người nông dân cần nhất chính là sự bền chặt, ổn định, lợi nhuận ít cũng được, miễn là năm nào cũng phải có tăng trưởng và phát triển, đầu ra ổn định.
Không có kinh nghiệm làm nông, chưa từng kinh qua việc “phơi mặt” trên cánh đồng, cô y sĩ thành thị bắt đầu chuỗi ngày loay hoay đi thực tế đến các huyện, tự hỏi hỏi, tự tìm tòi để tìm hướng đi cho riêng mình trên con đường chinh phục thị trường bằng những sản phẩm chuối sấy thơm ngon, hợp vệ sinh, lạ miệng.
Trong hành trình đưa chuối cô Na đến gần hơn với người tiêu dùng, chị không ngại dành phần lớn thời gian đến từng siêu thị để xem xét trên bao bì, nhãn mác, lặn lội vô tận miền Nam đến các nơi có trồng chuối nhiều để hỏi thêm người địa phương, các chuyên gia nông nghiệp để học hỏi thêm kinh nghiệm. “ Không có con đường nào trải đầy hoa hồng”. Tuy nhiên, trên bước đường của mình, chị mai mắn được sự hỗ trợ từ các chuyên gia khởi nghiệp, ví dụ, vườn ươm Sông Hàn. Nhờ vậy, chị thêm tự tin hơn với quyết định lựa chọn của mình.
“ Dù là công việc gì, mỗi ngày trôi qua trong bệnh viện, hay trên đồng chuối, hoặc đắm mình cùng công nhân ở nhà xưởng, nếu chúng ta làm bằng cả trách nhiệm, đam mê, sự nhiệt tình thì sẽ tìm được niềm vui trong mỗi ngày trôi qua trong cuộc sống”, Na bộc bạch.
Hạnh phúc và nhiều ý nghĩa
Với nữ chủ nhân của nhãn hàng chuối cô Na, quãng thời gian dấn thân vào nông nghiệp sạch, làm ra mặt hàng chuối an toàn, thơm ngon cho thị trường mang đến cho chị nhiều trải nghiệm, nhiều hạnh phúc và bài học ý nghĩa trong cuộc sống.
Càng vui hơn, khi cô đã truyền cảm hứng, kinh nghiệm canh tác cho bà con trồng chuối. Tất cả các sản phẩm trái được thu mua đều phải được trồng theo hướng an toàn, được thu gom từ mảnh vườn, khu đất chẳng cần thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học, đồng thời, giúp người tiêu dùng có nguồn thực phẩm sạch và môi trường sống thêm bền vững.
Bằng tất cả niềm đam mê, sức lực của mình, hiện chị đang bắt đầu giấc mơ mở rộng vùng trồng, thu hút thêm nhiều bà con nghèo vùng núi cao tham gia vào chuỗi trồng chuối để cung cấp nguyên liệu đầu vào. Bên cạnh đó, chị cũng đang trong tiến trình xin đất, làm các thủ tục pháp lý để chuyển sang khu nhà xưởng mới, nằm trong khu đất được quy hoạch làm khu công nghiệp thuộc địa bàn thành phố Tuy Hòa, thu hút thêm nhiều lao động nhàn rỗi của địa phương. “Cũng mai, đến thời điểm này, mọi thứ đều thuận lợi” cô hào hứng chia sẻ.
Các mặt hàng chuối sấy, an toàn của cô Na, đến nay đã trở thành lựa chọn của rất nhiều khách du lịch khi đến với Phú Yên, mang lại lợi nhuận khả quan bước đầu.
Sau hơn 2 năm khởi nghiệp, chuối cô Na ngày càng vươn xa và đã có chỗ đứng vững trên thị trường. Kể từ khi tung ra sản phẩm đầu tiên ra thị trường bằng hình thức kinh doanh online, chuối cô Na hiện đã xây dựng được mạng lưới tiêu thụ tại 43 đại lý phân phối khắp Việt Nam, với số lượng dao động 200-300 ký hàng mỗi ngày.
Tại xứ sở hoa vàng trên cỏ xanh này, thương hiệu chuối cô Na, và cách làm của người phụ nữ với nhiều nghị lực này đã phá rào cản tâm lý của những bà con một nắng hai sương, không muốn con cái theo nghiệp cha mẹ, hoặc buộc phải ly hương tìm đường sống. Với cô, những người con xứ biển này không cần phải ly hương bon chen nơi phố thị ồn ào để thành công.
Cuộc sống không dễ dàng, nếu có tình yêu, niềm tin vào công việc mình đang làm, chắc chắn quả ngọt sẽ tìm đến sau những ngày tháng nỗ lực không mỏi mệt.
“Thế giới đang sản xuất lương thực nhiều hơn bao giờ hết” là nhận định của Fred Kaufman trong cuốn sách “Bet the Farm: How Food Stopped Being Food”. Nạn đói — vấn nạn tưởng chừng như đã kết thúc khi chiến tranh đi qua và hòa bình được thiết lập — giờ đây đang dần trở lại với thế giới. Trong khi đó, ngành sản xuất lương thực vẫn luôn gia tăng sản lượng nông phẩm của họ, tuy nhiên vẫn có hàng triệu người trên thế giới phải đối diện với đói khát mỗi ngày. Lí do cho vấn nạn này là do lương thực được sản xuất để phục vụ một lượng nhu cầu ảo quá cao trong khi nhu cầu trên thực tế vẫn luôn tăng khiến lạm phát hình thành làm giá lương thực tăng cao.
Nạn đói xảy ra ở khắp nơi từ nông thôn tới ngoại ô. Nhưng một trong những nơi chịu ảnh hưởng của nạn đói nặng nề nhất lại là đô thị. Theo một báo cáo của của Bộ Nông nghiệp Mỹ, khi dân số của các đô thị ngày càng tăng một cách chóng mặt thì nhiều người dân đô thị đang phải đối mặt với việc cạn kiệt nguồn lương thực, hoặc họ đang phải sống ở những nơi khó có thể tiếp cận nguồn cung cấp lương thực như siêu thị, trung tâm thương mại, các cửa hàng thực phẩm với mức giá cả phải chăng.
Nhưng nhờ có các công nghệ tân tiến phát triển, cán cân lương thực đang dần trở lại trạng thái cân bằng khi công nghệ mới cho phép con người có thể trồng trọt tại các địa điểm mà trước đây được cho rằng không thể trồng trọt, với lượng sản xuất ngang bằng với các nông trại truyền thống.
Nông nghiệp ở một tầm cao mới
Các nông trại đô thị có thể làm theo khuôn mẫu đơn giản của một vườn rau nhỏ ngoài trời của cộng đồng hay khuôn mẫu phức tạp của một nhà kính với mô hình trang trại theo chiều dọc đứng, khi đó những người làm nông sẽ cần nghĩ tới việc mở rộng không gian theo ba chiều. Các công nghệ sử dụng trong trang trại nhà kính bao gồm hệ thống ánh sáng, đèn chiếu tia UV, hế thống phun tưới và cảm biến nhiệt độ không khí và đất. Tất cả các loại thiết bị này đều sử dụng một hệ điều khiển chung và được kết nối Internet để có thể kiểm soát ở mọi lúc mọi nơi. Như vậy, cây trồng sẽ được tưới nước và bón phân theo một lịch trình cụ thể và chính xác để giúp chúng được phát triển tươi tốt nhất.
Với những công nghệ phù hợp, trồng trọt có thể được bắt đầu ở bất cứ nơi nào chúng ta muốn. Đây cũng chính là xu hướng mới mà nông nghiệp trong đô thị đã cho chúng ta thấy — những mô hình nông trại trong nhà này vượt xa những mô hình vườn rau đơn giản của cộng đồng, nông trại trong nhà có thể sản xuất ra một lượng nông phẩm đủ lớn để cung cấp cho người tiêu dùng ở các khu vực lân cận. Tất cả những gì người làm nông cần chuẩn bị là một địa điểm có không gian đủ rộng và có cung cấp điện nước, không cần tới bất kì cơ sở vật chất đặc biệt nào. Họ có thể mua tất cả những vật dụng cần thiết để bắt đầu và kiểm soát những nông trại của họ online dễ dàng như mua một món đồ trên Amazon vậy.
Mô hình Nông trại trong nhà
Trang trại nhà kính không chỉ sử dụng cho cây trồng và cây ăn quả mà còn có thể sử dụng hiệu quả trong chăn nuôi. Các công nghệ tân tiến trong nông nghiệp có thể giúp người chăn nuôi kiểm soát động vật và sức khỏe của chúng và nó cũng tiện lợi như mô hình trang trại dành cho cây trồng vậy vì mọi thứ đều được kết nối và giám sát qua Internet.
Ngoài ra, mô hình Nông trại trong nhà thân thiện với môi trường vì có rất ít sự lãng phí xảy ra khi sử dụng mô hình này. Ví dụ, nếu trồng trọt và chăn nuôi cùng lúc thì đối với những cây trồng bị thừa hay cây không đạt chuẩn vềhình thức nên không thể tiêu thụ hoàn toàn có thể sử dụng số cây này để làm thức ăn trong chăn nuôi. Như vậy, không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn tránh được việc lãng phí không gian, giúp tăng năng suất sản xuất. Hơn nữa, đặt trang trại ở gần với các nguồn đầu ra và khách hàng sẽ giữ được độ tươi ngon của nông phẩm khi tới tay người dùng, giảm thời gian bảo quản trong lúc vận chuyển và tránh gây ô nhiễm cho bầu khí quyển (do phải sử dụng phương pháp bảo quản lạnh).
Điều gì có thể gây hại tới Nông trại trong nhà?
Khi mà người dân từ nhiều miền trên khắp thế giới chuyển tới thành phố đế sinh sống và làm việc ngày một trở nên đông đúc, các nhà hỗ trợ của thành phố sẽ phải tìm cách giúp họ tìm một nơi để ở. Điều này dẫn đến việc nếu càng nhiều người tới thành phố thì chính phủ sẽ phải lấy lại những khu đất thuộc diện đất trồng trọt để xây thêm các khu nhà hỗ trợ nơi ở cho người dân. Ở nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam, chính phủ đã phải mở rộng biên thành phố để hỗ trợ cho nhiều người hơn. Có thể nói tới lần xác nhập Hà Nội cũ và Hà Tây cũ với nhau để mở rộng địa bàn Hà Nội.
Mô hình Nông trại trong nhà có thể giới hạn lại sự mở rộng này. “Các mô hình trang trại trong nhà có thể được áp dụng tại những mảnh đất — mà trước đó được sử dụng cho mục đích nông nghiệp — để yêu cầu thuê lại mà không vi phạm tới pháp luật” — Theo chuyên gia Paul P.G. Gauthier.
Nhưng để tạo ra một không gian để thực hiện mô hình này không hề dễ dàng. Tìm một không gian đủ lớn nhưng với chi phí thấp có thể trở thành trở ngại lớn cho nông dân. Ngoài ra, những người nông dân truyền thống cần phải cập nhật các công nghệ mới, bao gồm hệ thống phun tưới và cảm biến nhiệt độ không khí và đất, thay vì trước đây cây trồng của họ hoàn toàn dựa vào điều kiện thiên nhiên.
Mô hình Nông trại trong nhà đã phá tan những nghi ngờ vô hình về việc trồng trọt tại những vùng đất khô cằn khó khăn nhất. Nó mang tới một hướng đi mới cho cộng đồng nông nghiệp và ngoài ra nó còn tạo cơ hội kinh doanh cho các công ty để phục vụ nhu cầu và xu thế mới này.
Tương lai của ngành Nông nghiệp
Khi mà việc trồng trọt với mô hình trong nhà kính vẫn đang còn mới mẻ với nhiều người và nhiều nơi trên thế giới, các nghiên cứu về loại mô hình nông trại này sẽ vẫn tiếp tục phát triển để tìm ra những lợi ích nó mang lại cho từng khu vực nói riêng và cho thế giới nói chung. Nhưng dựa vào các dữ liệu đã có về mô hình nông trại này, có thể thấy trong một tương lai gần các chính phủ sẽ nỗ lực hợp pháp hóa đưa mô hình này vào thực tiễn.
Trong tương lai không xa, chúng ta có thể thấy mô hình Nông trại trong nhà sẽ được áp dụng như một viễn cảnh cho nền Nông nghiệp trên toàn thế giới. Mô hình Nông trại trong nhà cũng có thể trở thành một giải pháp đầy tiềm năng cho nạn đói đang xảy ra ở một số khu vực trên thế giới trong những năm gần đây do những biển đổi của khí hậu và ảnh hưởng của chiến tranh, loạn lạc hay do lạm phát lương thực tăng cao. Chỉ với lí do này thôi có lẽ cũng đủ để chúng ta tiếp tục phát triển và mở rộng loại hình hoạt động canh tác tân tiến này.
Chúng mình rời Tây Ninh nắng cháy để về với núi rừng miền Bắc ngút ngàn. Khởi hành từ Sài Gòn đến Hải Phòng – vùng đất rực màu phượng đỏ để tham dự lễ khởi công nhà máy chế biến rau củ quả Haphofood. Trở về Hà Nội, 12 chú dế mèn lại tiếp tục xách balo lên và rong ruổi trên những cung đường đi qua các tỉnh thành: Thái Nguyên, Bắc Kạn, Tuyên Quang,Phú Thọ, Bắc Ninh.
Đến mỗi nơi, hít hà không khí núi rừng phía Bắc và lắng nghe những câu chuyện của người nông dân, của những cô bác thương lái, thấy tim mình dài rộng ra biết bao nhiêu và đầy ự những trải nghiệm, những rung động với con người, với thiên nhiên và với đất nước mình.
Đi để thấy thêm nhiều điều rộng mở vượt ra ngoài những con chữ và nghiên cứu trong sách vở. Thấy Tự nhiên ưu ái những vùng đất mình đi qua quá, để mà từ đấy, cây xanh bạt ngàn, trái cây ngọt lành, cây thuốc phủ xanh những đồi trọc. Thấy người nông dân bền bỉ, gắn bó với đất với vườn và không ngừng vươn lên với ý chí làm giàu cho mình và cho cả cộng đồng xung quanh. Đi để gom góp những câu chuyện về cách làm nông, cách vận hành một chuỗi giá trị trong nông nghiệp bền vững.
BÀI TOÁN DOANH NGHIỆP – NGƯỜI DÂN, AI BƯỚC TRƯỚC?
Những ngày đầu tiên, chúng tôi viếng thăm vùng trồng dược liệu tại khu vực tỉnh Thái Nguyên sau khi vượt chặng đường dài, rời xa thành thị. Tại đây, đoàn lại tiếp tục được gặp gỡ với một gương mặt trẻ hiện đang tạo sinh kế cho nhiều hộ dân tại khu vực bằng việc thúc đẩy trồng dược liệu vốn là nguyên liệu sẵn có ở vùng đất này.
Chỉ vài tiếng đồng hồ ngắn ngủi nhưng anh An* cởi mở chia sẻ nhiều khó khăn mà anh và doanh nghiệp phải đối mặt và hướng giải quyết thiết thực mà doanh nghiệp của anh đang áp dụng rất hữu hiệu cho cả doanh nghiệp lẫn người nông dân.
Một trong những chia sẻ đắt giá nhất về câu hỏi “Mở doanh nghiệp thu mua trước, hay đợi người dân tạo vùng trồng nguyên liệu trước?” của anh An đó là: “Doanh nghiệp phải bước trước, tạo vùng trồng mẫu cho người dân thấy được minh chứng hữu hình của giá trị cây trồng, ta không nói suông. Sau đó bắt đầu cho dân mượn giống, hướng dẫn kĩ thuật, đảm bảo đầu ra cho dân”.
Với quy mô nhỏ, hiện anh đang tạo sinh kế cho hơn 10 hộ dân trong địa bàn sinh sống của mình. Đoàn Cám ơn anh An đã đón tiếp nhóm thật nồng hậu, cởi mở.
GẶP GỠ MÔ HÌNH DOANH NGHIỆP LIÊN KẾT SẢN XUẤT VỚI NÔNG DÂN: NỒNG TÌNH BẮC KẠN
Đối với người nông dân, để làm ra sản phẩm nông sản đã vất vả nhưng đến khâu tiêu thụ cũng lại “long đong”. Việc tạo ra mối liên kết trong chuỗi giá trị sản xuất hàng hóa giữa doanh nghiệp và người nông dân là cần thiết, điều này góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa bền vững.
Vào ngày thứ 2 của hành trình, nhóm chúng tôi đã có cơ hội gặp gỡ bác Bàn Văn Minh (Giám đốc DNTN xuất khẩu và chế biến nông sản Minh Bê) tại thôn Thác Giềng, Xuất Hóa, Bắc Kạn.
Hai vợ chồng bác Minh Bê đã có hơn 20 năm gắn bó với cây gừng. Nhận thấy được tiềm năng kinh tế của cây gừng, hai bác tạo vùng trồng, kết nối với thương lái, mở rộng diện tích, vận động hàng xóm cùng trồng, đứng ra cung ứng giống cho bà con, với hình thức cho vay gừng giống đến khi thu hoạch trả. Đến nay, doanh nghiệp Minh Bê mỗi năm tiêu thụ cho người dân hàng nghìn tấn gừng, tạo sinh kế ổn định cho 650 hộ dân (năm 2015).
Những mô hình liên kết sản xuất như gia đình bác Minh Bê là câu trả lời cho bài toán đầu ra nông sản cho nông dân.
Hành trình của chúng mình bắt đầu từ bước đi đầu tiên bước ra khỏi vùng an toàn của mỗi người, và kết thúc bằng một túi đầy những câu chuyện cùng tiếng cười và hiểu hơn về cộng đồng mình.
Mọi khó khăn của chuyến đi được cất gói ghém lại, chúng mình sẽ chỉ còn nhớ về màu xanh của núi rừng, vườn thuốc, vườn gừng, nhớ về những bữa cơm hiếu khách và chỗ ngủ ấm của các bác cho nhờ, nhớ về những lúc thương nhau thay nhau đổi xế, nhớ về những cung đường lạc lối trong rừng và chiếc xe máy cày chở 4 chị em xuống dốc giòn tan tiếng cười.
Những chú dế mèn sẽ tiếp tục đi, trải nghiệm và học thêm nhiều điều mới hơn nữa trên hành trình tìm về với cội nguồn của thế mạnh nước nhà, đấy là nông nghiệp.”
Với tinh thần cùng học, cùng làm, cùng chia sẻ, những chú dế mèn lại tiếp tục hành trình tích lũy kiến thức và trải nghiệm để thực hiện sứ mệnh Tư vấn – Kết nối – Đồng hành. Hôm nay là hành trình tìm lời giải cho bài toán Dưa lưới: làm sao để chuyển giao kỹ thuật trồng một loại cây như dưa lưới sao cho hiệu quả và năng suất cao?
Chúng tôi kết nối với Công ty TNHH Nông sinh Khang Nguyên chuyên ứng dụng công nghệ sinh học – công nghệ cao, đưa ra thị trường các giống dưa lưới chất lượng cao, và được lắng nghe những chia sẻ từ anh Quyền – kĩ sư chuyên môn và ba của anh là Bác Tiến sỹ Phạm Hữu Nhượng – nguyên Phó Trưởng ban Quản lý Khu Nông nghiệp Công nghệ cao Tp. HCM.
Để tìm hiểu về bài toán này, chúng tôi còn đến với khu vườn trồng dưa lưới ở Tây Ninh của anh Khánh – Thạc sỹ ngành Công nghệ sinh học tại Úc, nơi mà công ty Khang Nguyên bao tiêu dưa lưới giống AB, King & Queen trong suốt 3 năm qua.
Anh Khánh trở về quê hương để phát triển mô hình trồng dưa lưới tại xã Trường Đông, huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Xây dựng và vận hành 4 nhà màng với diện tích 6.000 m2, anh Khánh và gia đình đã đạt được những con số ấn tượng về năng suất thu được trên mỗi vụ là 4 tấn/1.000 m2.
Được đi thăm vườn và nghe quy trình làm giá thể, ươm giống, trồng cây, tỉa lá và những lưu ý về khoảng cách trồng, cách sử dụng hỗn hợp phân bón hữu cơ, cách tưới/ngắt nước trước khi thu hoạch,… mới hiểu để có được một trái dưa lưới trên kệ ở siêu thị hay cửa hàng thực phẩm sạch thì phải trải qua những giai đoạn vất vả thế nào và việc áp dụng công nghệ cao trong nông nghiệp giúp quá trình trồng và thu hoạch đạt hiệu quả hơn đến đâu.
Được nghe những chia sẻ chân thành từ anh Khánh về lý do vì sao lại trở về Tây Ninh, chúng tôi lắng lại khi thấy mặt anh bừng sáng: “Vì anh không muốn con anh ở thành phố”. Và thế là anh và vợ trở về quê, gắn bó với mô hình dưa lưới, ngày ngày quan sát, nâng niu từng bước lớn lên của cái lá, trái dưa. Đặt tên con bằng những cái tên như Dưa, như Na, chúng tôi hiểu rằng anh yêu cây cỏ và muốn con mình được sống hòa hợp trong thiên nhiên thế nào. Và chỉ khi trân trọng và dành đủ tâm huyết thì dưa lưới trong 4 nhà màng của anh mới phát triển xanh tốt đến thế.
Xin kết lại chuyến đi bằng một lời chia sẻ của bác Nhượng để lại trong mỗi bạn VCA những trăn trở về chuyện làm nông: “Nếu các con có làm, thì chắc chắn phải có 1 bạn ở dưới ấy gắn bó với vùng trồng, ngày ngày quan sát để biết sự trưởng thành của cây, mỗi sáng thức dậy con sẽ thấy nó cao thêm dăm ba phân, mà lúc đó không buộc dây kịp là cây sẽ đổ xuống là thôi rồi. Phải thực sự nhiệt huyết với nó, các con mới thành công được.”
Lời giải đáp cho bài toán vẫn còn dang dở, có bạn nào muốn đến Green Edu cùng tụi mình tiếp tục giải toán không nhỉ?”
Bác Tiến sỹ Phạm Hữu Nhượng (trái) và anh Khánh (giữa) cùng các bạn VCA (phải) trao đổi về kỹ thuật trồng dưa
Trên đây là những chia sẻ của Oanh – Thực tập sinh VCA tại Green Edu qua chuyến Field trip đến vườn trồng dưa lưới tại xã Trường Đông, huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh vào cuối tháng 06 vừa qua. Đến với Green Edu, VCA dần làm quen với những chuyến đi về khắp mọi miền đất nước, gặp gỡ những “local champion” đang từng ngày làm thay đổi diện mạo của nông nghiệp nước nhà, hiểu thêm về bức tranh của địa phương và cùng nhau giải bài toán nông nghiệp nước nhà.
Mặc cho trời nắng hay mưa, Green Edu đã có chuyến Field trip cùng “ngựa sắt” rất ngầu về xã Tân Lâm, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để thăm khảo một vườn trồng tại khu vực.
Điểm đến là một vùng trồng quýt đang được xem xét chuyển đổi mô hình sử dụng, Green Edu nói chung cùng Cộng sự chuỗi giá trị (VCA) nói riêng, đến để thăm khảo, nghiên cứu, học hỏi thực tế từ việc chuyển đổi mô hình này. Từ đó tìm ra lời đáp cho những câu hỏi
“Mô hình vườn trồng hiện tại có vấn đề gì, tại sao phải chuyển đổi?”
“Vùng đất này có những ưu điểm gì để lựa chọn mô hình thay thế?”
“Giữa các mô hình thay thế hiện tại, mô hình nào tối ưu hơn cả và có thể điều chỉnh gì thêm?”
Nhóm các bạn Cộng sự chuỗi giá trị đang thăm khảo khu trồng quýt của vườn
Đứng trước đòi hỏi đổi mới không ngừng, việc chuyển đổi mô hình sử dụng/ khai thác đất nông nghiệp hay chuyển đổi cây trồng là một trong những hoạt động dễ gặp nhưng khó thực hiện. Đặc biệt khi người nông dân thiếu thông hiểu về đất nhà, bổi cảnh chung, những mô hình & công nghệ tiên tiến.
Vùng trồng mà Green Edu ghé thăm có nhiều lợi thế về vị trí địa lý, mở ra rất nhiều cơ hội khai thác tốt hơn so với mô hình trồng cây đơn thuần (quýt, tiêu…) hiện tại.
Đoàn với 15 thành viên đã cùng nhau trải nghiệm nhiều điều thú vị, mới lạ khi vượt cung đường đạp 150km. Đối với đa số các bạn, đây là lần đầu tiên các bạn tham gia một chuyến đạp xe đường dài đến vậy, vượt qua những lo lắng mệt mỏi hay những cơn đau nhức, cả đoàn đều đến nơi bình an cùng nhiều niềm vui. Chuyến đạp xe mang lại cơ hội cho ta đi chậm vừa đủ để ngắm nhìn đất nước mình, tận hưởng khí trời, lắng nghe tiếng gió, cảm nhận từng con dốc nhỏ và dành thời gian cho “bên trong” của mình nhiều hơn.
Cơn đau chỉ là tạm thời nhưng trải nghiệm là điều còn đọng mãi. Green Edu đã có những chuyến đi tuyệt vời như thế
“Trong thời đại đổi mới ngày nay, một doanh nghiệp tạo tác động xã hội muốn phát triển bền vững phải đi theo mô hình chuỗi giá trị và hệ sinh thái. Đối với lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp xanh, điều đó càng quan trọng”
Đó là chia sẻ của Huỳnh Hạnh Phúc – nhà sáng lập Green Edu và Quỹ Khởi nghiệp xanh trên quê hương Việt Nam (Green Startup Foundation).
Chuỗi giá trị nông nghiệp, hiểu một cách đơn giản là một “dây chuyền” sản phẩm nông nghiệp từ đầu vào (hạ tầng, giống) – sản xuất – thu hoạch – chế biến xử lý – mua bán trên thị trường – đến tay người tiêu dùng.
Về cơ bản khi có một chuỗi giá trị hoàn thiện và kết nối được các bên tham gia từ người nông dân, nhà sản xuất, người tiêu dùng và các cấp ban ngành liên quan thì sẽ tạo ra một hệ sinh thái vững mạnh. Điều này góp phần cực kỳ quan trọng trong việc đưa nền nông nghiệp Việt Nam cất cánh và tạo sức cạnh tranh cao trong nền kinh tế thị trường ngày nay.
Xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp liên kết theo chuỗi đang được xem là một hướng đi mới và nhận được nhiều quan tâm từ các doanh nghiệp cũng như chính quyền địa phương. Tuy nhiên, hiện Việt Nam vẫn chưa có một chuỗi giá trị nông nghiệp có thể tạo ra tác động lớn, giúp cho hàng triệu người nông dân, đa phần chỉ mới dừng lại ở cấp độ cá nhân và còn nhỏ lẻ, manh mún.
Anh Huỳnh Hạnh Phúc, CEO & Co-founder Green Edu, CEO & Founder Teach For Vietnam
Chuỗi giá trị nông nghiệp ở Việt Nam đang ở đâu?
Theo anh Phúc, thực trạng này xuất phát từ 3 lý do sau:
Thứ nhất, nguồn cung và cầu không gặp nhau. Bất kỳ lĩnh vực kinh doanh nào cũng cần tìm được một thị trường tiêu thụ ổn định trước khi tính đến việc sản xuất lâu dài, còn nền nông nghiệp ở Việt Nam thì đi theo hướng ngược lại, từ đó dẫn tới tình trạng “được mùa rớt giá, được giá mất mùa”, rồi người làm ra không biết bán cho ai và người cần mua không biết mua ở đâu. Sản phẩm nông nghiệp xanh (những sản phẩm hạn chế các tác nhân tiêu cực gây ra bởi nông nghiệp tập quán) lại càng gặp nhiều thách thức hơn do những thông tin bất cân xứng giữa người mua và người bán.
Thứ hai, vai trò của các cấp ban ngành liên quan trong việc đưa ra các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp còn yếu, chưa nhận được sự quan tâm đúng mức cũng như chưa có nhiều nguồn đầu tư lớn mạnh cho lĩnh vực này.
Thứ ba, thiếu nguồn nhân lực (trí thức trẻ) để có thể đưa ra các sáng kiến đổi mới, áp dụng công nghệ, mô hình kinh tế 4.0 vào nền nông nghiệp hiện tại.
Anh Phúc chia sẻ: “Ngày nay, có rất nhiều bạn trẻ quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp xanh, các bạn giỏi và có chí hướng mong muốn làm một điều gì mới mẻ, có tầm ảnh hưởng đối với nền nông nghiệp nước nhà. Tuy nhiên, các bạn lại đang loay hoay, gặp khó khăn trên con đường tìm kiếm nguồn vốn đầu tư, không có nhiều đất canh tác, cũng như không có nhiều kinh nghiệm và kiến thức trong lĩnh vực này. Điều này có thể tạo ra khoảng cách trong việc tiếp cận lĩnh vực nông nghiệp đối với họ”.
Giải pháp cho nền nông nghiệp xanh bền vững
Để có thể giải quyết những khó khăn và thách thức hiện tại, từ đó tạo ra một nền nông nghiệp phồn thịnh thông qua việc cải thiện hệ sinh thái khởi nghiệp và nguồn nhân lực trong nông nghiệp đinh hướng theo chuỗi giá trị và thị trường, Green Edu và Quỹ khởi nghiệp xanh đã được thành lập. Đây sẽ là nơi đào tạo và ươm mầm cho các doanh nghiệp tạo tác động xã hội trong lĩnh vực nông nghiệp với các hoạt động chính:
– Tổ chức các chương trình đào tạo giúp các đơn vị khởi nghiệp trẻ nâng cao năng lực sản xuất, quản trị, hợp tác cũng như kỹ năng gọi vốn đầu tư.
– Hỗ trợ tìm đất canh tác.
– Xây dựng hệ sinh thái vững mạnh bằng cách kết nối các dự án của doanh nghiệp với các chuyên gia trong và ngoài nước, hợp tác với các lãnh đạo địa phương và doanh nghiệp khác, từ đó tối đa hóa sản xuất cũng như tìm được đầu ra cho các sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp trên thị trường.
– Kết nối doanh nghiệp với người nông dân và các dự án cộng đồng xung quanh để cùng lan tỏa kiến thức, áp dụng khoa học hiện đại vào việc canh tác và ngược lại chính doanh nghiệp cũng sẽ học được kinh nghiệm từ các dự án cộng đồng về việc phát triển nông nghiệp tại địa phương. Đây sẽ là mối quan hệ tương quan hai chiều cần thiết trong việc phát triển lâu dài sau này.
– Đặc biệt, cung cấp vốn hạt giống (seed fund) từ Quỹ khởi nghiệp xanh (Quỹ từ thiện xã hội ở cấp quốc gia) cho các doanh nghiệp trong giai đoạn mới hình thành, chưa có mô hình kinh doanh cụ thể và chưa tìm được Quỹ đầu tư nhưng có ý tưởng tiềm năng đột phá.
Được biết Green Edu và Quỹ Khởi nghiệp xanh nằm trong nhóm dự án phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam, bước đầu được thành lập chỉ dựa trên nguồn lực tự chủ của các nhà sáng lập, sau này đã tìm được những đối tác đồng hành như chính quyền tỉnh Tây Ninh, Viện Kinh tế nông nghiệp hữu cơ, Nhà máy Chế biến rau củ Tanifood (tại Tây Ninh, là nhà máy không chỉ lớn nhất Việt Nam mà còn là 1 trong 5 nhà máy hiện đại nhất khu vực châu Á), các công ty bán lẻ kết nối đầu ra, bao tiêu sản xuất trên thị trường…, để cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái vững mạnh hơn.
Trong tương lai, Green Edu hy vọng rằng nhóm dự án sẽ nhận được nhiều sự quan tâm và ủng hộ hơn từ cộng đồng, đặc biệt Quỹ Khởi nghiệp xanh có thể sẽ xin được nguồn viện trợ từ các tổ chức trên thế giới như ADB, World Bank,… hoặc viện trợ chính phủ để có thể tiếp tục đầu tư và tái đầu tư cho các doanh nghiệp nông nghiệp ở Việt Nam.
Là một trong những doanh nhân tâm huyết với lĩnh vực nông nghiệp xanh, anh Huỳnh Hạnh Phúc không chỉ muốn chia sẻ góc nhìn của mình về lĩnh vực này, mà còn mong muốn truyền kinh nghiệm và khuyến khích những người có chung niềm đam mê. Đây cũng là lý do anh tham gia Diễn đàn Doanh nghiệp tạo tác động xã hội (Impact Enterprise Summit 2019) trong vai trò diễn giả – khách mời.
Đồng hành cùng Green Edu trên hành trình thay đổi nông nghiệp Việt Nam với chương trình Value Chain Associate Program (VCAP).
VCAP là chương trình phát triển và tạo môi trường cho tài năng trẻ ở tất cả các ngành nghề phát huy thế mạnh và cống hiến cho cộng đồng, với sứ mệnh giải quyết các vấn đề Nông nghiệp – Nông thôn – Nông dân. ác cộng sự sẽ được tham gia làm việc cùng với địa phương, tìm hiểu những vấn đề nan giải của họ, từ đó thúc đẩy nguồn cảm hứng để giúp họ đưa ra quyết định thay đổi. Nền tảng chương trình này được xây dựng dựa trên tinh thần đồng kiến tạo, tinh thần học tập đa phương. Bên cạnh đó, các Cộng sự sẽ được dẫn dắt và hỗ trợ tư vấn đến từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh và nông nghiệp. Ngoài ra, chương trình còn cung cấp môi trường cho những người trẻ có thể “học” qua “làm”, giúp cho các bạn thấy rõ đây không chỉ bó hẹp trong môi trường văn phòng bàn giấy mà còn là cơ hội giúp bạn có thể “thực địa”
TÌM HIỂU THÊM: https://greenedu.vn/vcap/
Những năm cấp một, với nhiều đứa trẻ, đó là khoảng thời gian vô tư làm quen với thầy cô, trường lớp thì với tôi đó lại là những nỗi lo toan về học phí và cả việc: tôi bị bạn bè bắt nạt. Đỉnh điểm là khi tôi học lớp bốn, cứ mỗi sáng thức dậy, tôi lại sợ sệt không biết ngày hôm đó đến lớp sẽ gặp những việc gì. Tôi bị chính cô chủ nhiệm của mình mang ra làm đề tài cho cả lớp trêu chọc chỉ vì tôi hay đóng học phí trễ, vì tôi sử dụng bộ sách giáo khoa cũ của chị hai để lại hay vì tôi mang đôi giày bị mòn đế mãi chưa chịu thay. Mọi thứ cứ thế tích tụ dần trong tâm trí một đứa trẻ chín tuổi, cho đến một hôm sau khi bị cô bắt đứng giữa lớp mắng vì không đóng học phí đúng hạn, tôi lê từng bước chân về nhà trong sự hoảng loạn tột cùng.
Hôm đó, tôi đã khóc với mẹ thật nhiều, tôi xin mẹ cho mình được nghỉ học một năm trong từng tiếng nấc nghẹn chỉ vì ngây ngô nghĩ rằng tôi sẽ không còn gặp lại những điều khủng khiếp ấy ở trường nữa.
Vài hôm sau, mẹ cùng tôi đến lớp, cô xin lỗi và hứa với mẹ tôi rằng sẽ không để sự việc ấy tái diễn. Tuy nhiên, mọi chuyện sau đó càng trở nên tệ đi khi tôi tiếp tục trở thành trung tâm của những trò đùa trong lớp. Tôi không khóc với mẹ và đòi nghỉ học nữa, tôi cố gắng nuốt những giọt nước mắt và nỗi sợ sệt vào trong để cố gắng vượt qua những ngày học còn lại.
Tôi nghĩ rằng, ba mẹ mình đã có quá nhiều nỗi bận tâm và cực nhọc nên tôi không muốn mình mang thêm vào đấy những-giọt-mồ-hôi.
Tôi nhớ rõ cũng những ngày mưa năm ấy, ngôi nhà mái lá oằn mình với những đợt gió mạnh, nền nhà thấp nước ngập cứ rút lên từng đợt. Ba, mẹ, chị hai và tôi chạy tới lui, người cầm thau hứng nước dột, người lo tát nước ngập ra ngoài, người chất đồ đạc lên cao để không bị ẩm. Xung quanh là những chiếc cổng cao đóng kín, im thin thít của những người họ hàng hờ hững. Họ – mặc nhiên không một lần tỏ ra quan tâm, chỉ có gia đình nhỏ bốn người của tôi tự nhắc nhở nhau cố gắng trong những lúc khó khăn nhất. Đã nhiều lần, tôi chợt thấy những giọt nước mắt tủi thân của mẹ hòa vào những giọt mưa, những tiếng thở dài của ba lẫn vào từng cơn gió rít, tất cả càng khiến tôi thấm thía hơn bao giờ hết một điều: tôi không thể buông xuôi. Thế nên, tất cả tạo nên trong tôi một động lực mãnh liệt, giúp tôi can đảm vượt qua những biến cố đầu tiên trong đời. Chỉ có cố gắng học tập, tôi mới có thể tự tạo ra cho mình những con đường rộng mở đi đến thành công, cũng như giúp ba mẹ có một cuộc sống an yên hơn. Tôi học cách bỏ ngoài tai những trò đùa của bạn học, tự tạo niềm vui cho bản thân mỗi lần áp lực bủa vây. Hai năm sau đó, tôi bắt đầu nhận được học bổng khuyến học của thành phố và duy trì thành tích ấy đến hết những năm phổ thông. Tôi đã không còn là một đứa trẻ hay ngồi tủi thân so sánh hoàn cảnh của mình với tụi bạn cùng lứa nữa mà tôi – vững tâm, chín chắn và biết cảm thông cho ba mẹ hơn.
Bằng những nỗ lực và đôi chút may mắn, tôi thi đậu vào một trong những trường kỹ thuật lớn của thành phố: đại học Bách Khoa Tp. HCM. Đây chính là nơi ươm thêm trong tôi một chút cạnh tranh, đủ để cho bản thân không ngừng phấn đấu và tự mãn. Tôi nhận được thêm học bổng hỗ trợ từ các doanh nghiệp, được sinh hoạt cùng các bạn sinh viên với cùng nỗ lực vượt khó, nơi câu chuyện của chúng tôi luôn được thấu hiểu và nhận được những lời động viên. Cùng với những chuyến đi tình nguyện, tiếp xúc với nhiều hoàn cảnh cơ cực xung quanh mình, tôi nhận ra hạnh phúc đôi khi vẫn ở đó, trong nụ cười của những con người bình dị, nhận ra những cái nắm tay chia sẻ đôi khi lại ấm lòng hơn cả lúc những cánh cổng cao kia một lần hé mở.
Tôi tìm hiểu nhiều hơn về các hoạt động xã hội, lên kế hoạch học anh văn để chuẩn bị cho chuyến đi xa hơn đến những miền kiến thức mới sau khi tốt nghiệp. Thế nhưng, khó khăn lại tìm đến khi tôi hoàn thành chương trình đại học vài tháng, mẹ tôi bệnh nặng và phải nằm viện. Tâm trí tôi một lần nữa rơi vào một khoảng không trống rỗng. Mọi dự định gián đoạn, tôi phải làm thêm nhiều việc để có thể chăm sóc cho mẹ và trang trải chi tiêu trong gia đình. Xuyên suốt khoảng thời gian ấy, tôi cứ mãi loay hoay với câu hỏi “Phải chăng mọi cố gắng của mình vẫn chưa đủ?”. Và như một hậu quả kéo theo: tôi lại mệt mỏi và nản lòng.
Nhưng may mắn thay với niềm tin và những cố gắng không ngừng, mẹ tôi đã khỏi bệnh. Áp lực và lo âu trong tôi một lần nữa được giải tỏa. Sau đó một thời gian, tôi biết đến chương trình Thạc sỹ ngành Phát triển đô thị bền vững do đại học kỹ thuật Darmstadt Đức hợp tác giảng dạy tại đại học Việt Đức. Bằng tinh thần cầu tiến và nỗ lực vốn có cùng những lời động viên từ gia đình, tôi nhận được học bổng của cơ quan Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD) để thực hiện luận văn tại Darmstadt trong 7 tháng. Những ngày trước khi bay, tôi dành thời gian trở lại huyện Củ Chi, nơi tôi chọn làm trường hợp nghiên cứu cho luận văn của mình. Với tác động của công nghiệp hóa và sự xuất hiện của các khu công nghiệp trên khắp địa bàn huyện, cuộc sống của người dân – những người đa số từng là nông dân trước đây, đã thay đổi rất nhiều, cả theo hướng tích cực và tiêu cực. Lắng nghe những chia sẻ của họ, tôi hiểu thêm về bao nỗi vất vả họ từng gặp phải cũng như những thực trạng nông nghiệp hiện nay tại vùng đất thép thành đồng này.
Sau khi đến Đức, những dự án nghiên cứu và các chuyến đi thực địa tạo cho tôi cơ hội đi đến nhiều vùng đất khác nhau ở châu Âu, hiểu thêm về những nền văn hóa mới, cách con người sống chan hòa, giúp đỡ nhau vì lợi ích chung cũng như cách áp dụng những tiến bộ mới vào phát triển đô thị và nông thôn. Tôi trở về nước, mang theo mình một nền tảng kiến thức vững chắc có thể giúp tôi áp dụng vào giải quyết những vấn đề còn tồn đọng ở thành thị và nông thôn Việt Nam. Tôi mong muốn được tham gia vào các dự án phát triển, thay đổi chất lượng sống của cộng đồng và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, đặc biệt là ở vùng quê.
Tôi tình cờ được biết và gặp gỡ anh Huỳnh Hạnh Phúc – CEO của công ty Green Edu. Sau những trao đổi cởi mở về câu chuyện nông nghiệp Việt Nam cũng như những dự định ấp ủ của cả hai, tôi chính thức trở thành một Cộng sự chuỗi giá trị ở Green Edu.
ĐẾN VỚI GREEN EDU…
Từ khi bắt đầu làm việc ở Green Edu, tôi được tiếp cận một môi trường làm việc năng động, nơi mọi nhân viên đều sẵn sàng hỗ trợ nhau. Những buổi họp training nội bộ mang đến cho tôi nhiều kiến thức mới ngay từ chính những người đồng nghiệp của mình đúng với tinh thần hoạt động của Green Edu: học hỏi, chính trực và hợp lực. Bên cạnh đó, tôi được tham dự vào nhiều hội thảo và diễn đàn lớn như Diễn dàn Pháp lý Liên minh Hợp tác xã quốc tế, Hội nghị Đầu tư xanh tại Trà Vinh, v.v… Nhờ vậy, tôi có cơ hội được lắng nghe và cập nhật nhiều xu thế đổi mới cũng như những chia sẻ thú vị từ nhiều chuyên gia trong và ngoài nước. Tôi tin rằng, ở nơi đây, tôi có thể tiếp tục được học hỏi, đóng góp công sức, kiến thức và những kinh nghiệm của mình để cải thiện đời sống cùng thu nhập của người nông dân, giúp họ củng cố lại niềm tin vào nền nông nghiệp nước nhà và phát triển sinh kế một cách bền vững.
Không ai có thể lựa chọn mình sinh ra trong một hoàn cảnh như thế nào, nhưng quyết định tương lai là nằm trong tay mỗi chúng ta. Tôi hy vọng, mỗi lúc bạn thấy yếu lòng và mệt mỏi nhất, hãy nhớ lại rằng xung quanh ta vẫn còn những người yêu thương cần đến mình, rằng “khả năng của con người là vô hạn” nên đừng giới hạn nó bởi những khó khăn nhất thời; từ đó hãy vững tâm, tiếp tục đứng lên mà bước về phía trước. Và nếu bạn cũng mong muốn tạo ra những thay đổi tích cực không chỉ cho bản thân mà còn cho cộng đồng, hãy bắt đầu điều đó ngay từ hôm nay. Hãy tin tưởng mãnh liệt rằng: bạn có thể và sẽ làm được.
Bài viết & Hình ảnh: Bình Thiết kế: Linh Tâm
Value Chain Associate Program (VCAP)là là chương trình phát triển và tạo môi trường cho tài năng trẻ ở tất cả các ngành nghề phát huy thế mạnh và cống hiến cho cộng đồng, cho hệ sinh thái Nông nghiệp ngày càng hưng thịnh. Là một Associate (Cộng sự), bạn sẽ trở thành những “chiến binh” trang bị đầy đủ kỹ năng với sứ mệnh giải quyết các vấn đề Nông nghiệp – Nông thôn – Nông dân theo định hướng chuỗi giá trị và thị trường. Để trở thành một phần của VCAP – chương trình Cộng sự chuỗi giá trị như Bình, ứng tuyển vào chương trình VCA cùng chúng tôi ngay:ỨNG TUYỂN
Những năm cấp một, với nhiều đứa trẻ, đó là khoảng thời gian vô tư làm quen với thầy cô, trường lớp thì với tôi đó lại là những nỗi lo toan về học phí và cả việc: tôi bị bạn bè bắt nạt. Đỉnh điểm là khi tôi học lớp bốn, cứ mỗi sáng thức dậy, tôi lại sợ sệt không biết ngày hôm đó đến lớp sẽ gặp những việc gì. Tôi bị chính cô chủ nhiệm của mình mang ra làm đề tài cho cả lớp trêu chọc chỉ vì tôi hay đóng học phí trễ, vì tôi sử dụng bộ sách giáo khoa cũ của chị hai để lại hay vì tôi mang đôi giày bị mòn đế mãi chưa chịu thay. Mọi thứ cứ thế tích tụ dần trong tâm trí một đứa trẻ chín tuổi, cho đến một hôm sau khi bị cô bắt đứng giữa lớp mắng vì không đóng học phí đúng hạn, tôi lê từng bước chân về nhà trong sự hoảng loạn tột cùng.
Hôm đó, tôi đã khóc với mẹ thật nhiều, tôi xin mẹ cho mình được nghỉ học một năm trong từng tiếng nấc nghẹn chỉ vì ngây ngô nghĩ rằng tôi sẽ không còn gặp lại những điều khủng khiếp ấy ở trường nữa.
Vài hôm sau, mẹ cùng tôi đến lớp, cô xin lỗi và hứa với mẹ tôi rằng sẽ không để sự việc ấy tái diễn. Tuy nhiên, mọi chuyện sau đó càng trở nên tệ đi khi tôi tiếp tục trở thành trung tâm của những trò đùa trong lớp. Tôi không khóc với mẹ và đòi nghỉ học nữa, tôi cố gắng nuốt những giọt nước mắt và nỗi sợ sệt vào trong để cố gắng vượt qua những ngày học còn lại.
Tôi nghĩ rằng, ba mẹ mình đã có quá nhiều nỗi bận tâm và cực nhọc nên tôi không muốn mình mang thêm vào đấy những-giọt-mồ-hôi.
Tôi nhớ rõ cũng những ngày mưa năm ấy, ngôi nhà mái lá oằn mình với những đợt gió mạnh, nền nhà thấp nước ngập cứ rút lên từng đợt. Ba, mẹ, chị hai và tôi chạy tới lui, người cầm thau hứng nước dột, người lo tát nước ngập ra ngoài, người chất đồ đạc lên cao để không bị ẩm. Xung quanh là những chiếc cổng cao đóng kín, im thin thít của những người họ hàng hờ hững. Họ – mặc nhiên không một lần tỏ ra quan tâm, chỉ có gia đình nhỏ bốn người của tôi tự nhắc nhở nhau cố gắng trong những lúc khó khăn nhất. Đã nhiều lần, tôi chợt thấy những giọt nước mắt tủi thân của mẹ hòa vào những giọt mưa, những tiếng thở dài của ba lẫn vào từng cơn gió rít, tất cả càng khiến tôi thấm thía hơn bao giờ hết một điều: tôi không thể buông xuôi. Thế nên, tất cả tạo nên trong tôi một động lực mãnh liệt, giúp tôi can đảm vượt qua những biến cố đầu tiên trong đời. Chỉ có cố gắng học tập, tôi mới có thể tự tạo ra cho mình những con đường rộng mở đi đến thành công, cũng như giúp ba mẹ có một cuộc sống an yên hơn. Tôi học cách bỏ ngoài tai những trò đùa của bạn học, tự tạo niềm vui cho bản thân mỗi lần áp lực bủa vây. Hai năm sau đó, tôi bắt đầu nhận được học bổng khuyến học của thành phố và duy trì thành tích ấy đến hết những năm phổ thông. Tôi đã không còn là một đứa trẻ hay ngồi tủi thân so sánh hoàn cảnh của mình với tụi bạn cùng lứa nữa mà tôi – vững tâm, chín chắn và biết cảm thông cho ba mẹ hơn.
Bằng những nỗ lực và đôi chút may mắn, tôi thi đậu vào một trong những trường kỹ thuật lớn của thành phố: đại học Bách Khoa Tp. HCM. Đây chính là nơi ươm thêm trong tôi một chút cạnh tranh, đủ để cho bản thân không ngừng phấn đấu và tự mãn. Tôi nhận được thêm học bổng hỗ trợ từ các doanh nghiệp, được sinh hoạt cùng các bạn sinh viên với cùng nỗ lực vượt khó, nơi câu chuyện của chúng tôi luôn được thấu hiểu và nhận được những lời động viên. Cùng với những chuyến đi tình nguyện, tiếp xúc với nhiều hoàn cảnh cơ cực xung quanh mình, tôi nhận ra hạnh phúc đôi khi vẫn ở đó, trong nụ cười của những con người bình dị, nhận ra những cái nắm tay chia sẻ đôi khi lại ấm lòng hơn cả lúc những cánh cổng cao kia một lần hé mở.
Tôi tìm hiểu nhiều hơn về các hoạt động xã hội, lên kế hoạch học anh văn để chuẩn bị cho chuyến đi xa hơn đến những miền kiến thức mới sau khi tốt nghiệp. Thế nhưng, khó khăn lại tìm đến khi tôi hoàn thành chương trình đại học vài tháng, mẹ tôi bệnh nặng và phải nằm viện. Tâm trí tôi một lần nữa rơi vào một khoảng không trống rỗng. Mọi dự định gián đoạn, tôi phải làm thêm nhiều việc để có thể chăm sóc cho mẹ và trang trải chi tiêu trong gia đình. Xuyên suốt khoảng thời gian ấy, tôi cứ mãi loay hoay với câu hỏi “Phải chăng mọi cố gắng của mình vẫn chưa đủ?”. Và như một hậu quả kéo theo: tôi lại mệt mỏi và nản lòng.
Nhưng may mắn thay với niềm tin và những cố gắng không ngừng, mẹ tôi đã khỏi bệnh. Áp lực và lo âu trong tôi một lần nữa được giải tỏa. Sau đó một thời gian, tôi biết đến chương trình Thạc sỹ ngành Phát triển đô thị bền vững do đại học kỹ thuật Darmstadt Đức hợp tác giảng dạy tại đại học Việt Đức. Bằng tinh thần cầu tiến và nỗ lực vốn có cùng những lời động viên từ gia đình, tôi nhận được học bổng của cơ quan Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD) để thực hiện luận văn tại Darmstadt trong 7 tháng. Những ngày trước khi bay, tôi dành thời gian trở lại huyện Củ Chi, nơi tôi chọn làm trường hợp nghiên cứu cho luận văn của mình. Với tác động của công nghiệp hóa và sự xuất hiện của các khu công nghiệp trên khắp địa bàn huyện, cuộc sống của người dân – những người đa số từng là nông dân trước đây, đã thay đổi rất nhiều, cả theo hướng tích cực và tiêu cực. Lắng nghe những chia sẻ của họ, tôi hiểu thêm về bao nỗi vất vả họ từng gặp phải cũng như những thực trạng nông nghiệp hiện nay tại vùng đất thép thành đồng này.
Sau khi đến Đức, những dự án nghiên cứu và các chuyến đi thực địa tạo cho tôi cơ hội đi đến nhiều vùng đất khác nhau ở châu Âu, hiểu thêm về những nền văn hóa mới, cách con người sống chan hòa, giúp đỡ nhau vì lợi ích chung cũng như cách áp dụng những tiến bộ mới vào phát triển đô thị và nông thôn. Tôi trở về nước, mang theo mình một nền tảng kiến thức vững chắc có thể giúp tôi áp dụng vào giải quyết những vấn đề còn tồn đọng ở thành thị và nông thôn Việt Nam. Tôi mong muốn được tham gia vào các dự án phát triển, thay đổi chất lượng sống của cộng đồng và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, đặc biệt là ở vùng quê.
Tôi tình cờ được biết và gặp gỡ anh Huỳnh Hạnh Phúc – CEO của công ty Green Edu. Sau những trao đổi cởi mở về câu chuyện nông nghiệp Việt Nam cũng như những dự định ấp ủ của cả hai, tôi chính thức trở thành một Cộng sự chuỗi giá trị ở Green Edu.
ĐẾN VỚI GREEN EDU…
Từ khi bắt đầu làm việc ở Green Edu, tôi được tiếp cận một môi trường làm việc năng động, nơi mọi nhân viên đều sẵn sàng hỗ trợ nhau. Những buổi họp training nội bộ mang đến cho tôi nhiều kiến thức mới ngay từ chính những người đồng nghiệp của mình đúng với tinh thần hoạt động của Green Edu: học hỏi, chính trực và hợp lực. Bên cạnh đó, tôi được tham dự vào nhiều hội thảo và diễn đàn lớn như Diễn dàn Pháp lý Liên minh Hợp tác xã quốc tế, Hội nghị Đầu tư xanh tại Trà Vinh, v.v… Nhờ vậy, tôi có cơ hội được lắng nghe và cập nhật nhiều xu thế đổi mới cũng như những chia sẻ thú vị từ nhiều chuyên gia trong và ngoài nước. Tôi tin rằng, ở nơi đây, tôi có thể tiếp tục được học hỏi, đóng góp công sức, kiến thức và những kinh nghiệm của mình để cải thiện đời sống cùng thu nhập của người nông dân, giúp họ củng cố lại niềm tin vào nền nông nghiệp nước nhà và phát triển sinh kế một cách bền vững.
Không ai có thể lựa chọn mình sinh ra trong một hoàn cảnh như thế nào, nhưng quyết định tương lai là nằm trong tay mỗi chúng ta. Tôi hy vọng, mỗi lúc bạn thấy yếu lòng và mệt mỏi nhất, hãy nhớ lại rằng xung quanh ta vẫn còn những người yêu thương cần đến mình, rằng “khả năng của con người là vô hạn” nên đừng giới hạn nó bởi những khó khăn nhất thời; từ đó hãy vững tâm, tiếp tục đứng lên mà bước về phía trước. Và nếu bạn cũng mong muốn tạo ra những thay đổi tích cực không chỉ cho bản thân mà còn cho cộng đồng, hãy bắt đầu điều đó ngay từ hôm nay. Hãy tin tưởng mãnh liệt rằng: bạn có thể và sẽ làm được.
Bài viết & Hình ảnh: Bình Thiết kế: Linh Tâm
Value Chain Associate Program (VCAP)là là chương trình phát triển và tạo môi trường cho tài năng trẻ ở tất cả các ngành nghề phát huy thế mạnh và cống hiến cho cộng đồng, cho hệ sinh thái Nông nghiệp ngày càng hưng thịnh. Là một Associate (Cộng sự), bạn sẽ trở thành những “chiến binh” trang bị đầy đủ kỹ năng với sứ mệnh giải quyết các vấn đề Nông nghiệp – Nông thôn – Nông dân theo định hướng chuỗi giá trị và thị trường. Để trở thành một phần của VCAP – chương trình Cộng sự chuỗi giá trị như Bình, ứng tuyển vào chương trình VCA cùng chúng tôi ngay:ỨNG TUYỂN
Ngày 26/4/2019, UBND tỉnh Trà Vinh đã phối hợp cùng Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ tổ chức thành công hội nghị đầu tư xanh Trà Vinh 2019 với chủ đề “Kết nối nguồn đầu tư phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp công nghệ cao định hướng thị trường trên nền tảng logistics”.
Đến tham dự hội nghị có Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân, đại diện lãnh đạo tỉnh Trà Vinh, các doanh nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia kinh tế, nhà khoa học trong và ngoài nước, các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp, công ty Green Edu cùng hơn hai trăm sinh viên trẻ đến từ Đại học Trà Vinh.
Ông Nguyễn Thiện Nhân – Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ TP. HCM phát biểu tại Hội nghị Đầu tư Xanh Trà Vinh 2019 do Tạp chí Nhà Quản Lý phối hợp cùng Ủy Ban Nhân dân tỉnh Trà Vinh, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Viện Kinh tế Nông nghiệp Hữu cơ tổ chức.
Mở đầu hội nghị, chủ tịch Liên Minh Hợp Tác Xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo đã có bài phát biểu về Vai trò của nông dân và hợp tác xã tham gia vào chuỗi giá trị, từ đó đưa ra giải pháp huy động nguồn lực để phát triển nông nghiệp, với mục tiêu là phát triển chuỗi giá trị trái cây và rau củ quả phục vụ nhu cầu tăng trưởng ngành là 12%/năm. Thách thức lớn đề ra cho ngành là quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ chủ yếu ở hộ gia đình, kinh nghiệm sản xuất và canh tác lâu đời kéo theo chi phí sản xuất và logistic còn ở mức cao. Bên cạnh đó năng lực quản trị cạnh tranh của nông dân còn hạn chế nên chưa thể nắm bắt được vai trò quan trọng của chuỗi giá trị, cũng như vai trò của bản thân trong chuỗi. Các đại biểu tham dự diễn đàn cho rằng, Trà Vinh có thế mạnh với nhiều loại nông sản nức tiếng gần xa như măng cụt, nhãn Cầu Kè hay xoài, thanh long Càng Long, v.v…dân số trong độ tuổi lao động cùng với thuận lợi về đất đai, khí hậu, nguồn nước giúp tỉnh Trà Vinh có thế mạnh và tiềm năng trong các lĩnh vực từ nông sản đến thủy sản.
Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân để lại ấn tượng sâu sắc với những con số về thực trạng nông nghiệp và nông thôn Việt Nam. Thu thập bình quân đầu người của nông dân hiện nay là xấp xỉ 2.470.000 VND/ người. Theo ước tính, để thu nhập người dân ở khu vực nông thôn có thể bắt kịp khu vực thành thị, cần ít nhất 15 năm nữa. Vì thế, những câu hỏi đặt ra là “Cần những giải pháp nào để rút ngắn thời gian này? Làm thế nào để nông nghiệp Việt Nam có thể phát triển một cách bền vững?”
Dựa trên những đánh giá phân tích thế mạnh tiềm năng và thách thức, anh Lê Thành – Viện trưởng Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ đã kêu gọi đầu tư và hợp lực từ các bên. Theo anh, Mô hình chuỗi giá trị nông nghiệp công nghệ cao ngành rau củ quả định hướng trên nền tảng logistics chính là lời giải cho những câu hỏi được đặt ra ở trên.
Qua những số liệu khảo sát, nhu cầu tiêu thụ rau củ quả tại Việt Nam và trên thế giới ngày càng tăng cao với yêu cầu và chất lượng đòi hỏi ngày càng khắt khe. Đây là ngành được định giá tỷ đô và chỉ trong vài năm gần đây theo xu thế tiêu dùng và thói quen dinh dưỡng, ngành rau củ quả đã có những bước tiến nhanh chóng vượt bậc. Dựa trên thế mạnh và tiềm lực của tỉnh Trà Vinh, việc phát triển mô hình chuỗi giá trị nông nghiệp chính là cơ hội lớn mang lại lợi nhuận và nguồn sinh kế bền vững cho tất cả các đối tượng tham gia vào chuỗi, đặc biệt là bà con nông dân Trà Vinh. Bên cạnh cơ hội, thách thức còn lại là làm sao cho bà con nông dân hội nhập và bắt kịp xu thế phát triển, nhận được hỗ trợ đúng người đúng lúc. Đó cũng chính là tâm tư và nguyện vọng của rất nhiều người dân tỉnh Trà Vinh.
Vì thế, vào sáng cùng ngày 26/4, công ty Lavifarm – một trong những đối tác của Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ đã thực hiện nghi thức động thổ xây dựng tại huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh “Trung tâm hỗ trợ nông dân” – đây là trái tim của chuỗi giá trị, nơi kết nối đầu vào và đầu ra của nông sản. Tại đây, Bà con nông dân sẽ được tư vấn về giống, vật tư nông nghiệp cũng như cập nhật thông tin thị trường, nhận tư vấn về pháp lý, tài chính, kỹ thuật canh tác và cách thức áp dụng các mô hình canh tác hiệu quả.
Tham dự hội nghị, Green Edu và Teach for Vietnam được anh Lê Thành giới thiệu là hai tổ chức sẽ đồng hành trong mắt xích nhân lực của chuỗi. Đưa chương trình Nông Dân Tí Hon vào chương trình dạy học tại các trường và dạy tiếng Anh cho bà con.
Ông Lê Thành – Viện trưởng Viện kinh tế nông nghiệp hữu cơ khẳng định Green Edu và Teach for Vietnam tham gia vào mắt xích nguồn nhân lực với vai trò đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn.
Green Edu tham gia vào chuỗi với nhiệm vụ đào tạo và nâng cao năng lực nhân lực tham gia vào chuỗi đặc biệt chú trọng đến giới trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước. Đặc biệt trong bối cảnh nền nông nghiệp đối mặt với thách thức biến đổi khí hậu và sự phát triển thần tốc của công nghệ kỹ thuật hiện đại, những người trẻ cần nâng cao nhận thức hơn nữa về sự phát triển bền vững của 3 yếu tố không thể tách rời đó là kinh tế, môi trường và xã hội. Green Edu hoạt động hướng tới mục tiêu chung khai phóng nông nghiệp, đào tạo nông dân trở thành “công nhân nông nghiệp” nhằm mục đích thay đổi thói quen lao động, phá vỡ thói quen canh tác chỉ dựa trên kinh nghiệm lâu năm, đồng thời khuyến khích nông dân mạnh dạn đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ kỹ thuật tiên tiến nhằm chú trọng nâng cao vào chất lượng.
Anh Huỳnh Hạnh Phúc – Giám đốc điều hành Green Edu ký kết biên bản ghi nhớ với Viện kinh tế Nông nghiệp Hữu cơ và Lãnh đạo tỉnh Trà Vinh.
Hội nghị kết thúc với bài phát biểu tổng kết của chủ tích UBND tỉnh Trà Vinh, ông Đồng Văn Lâm. Ông nhấn mạnh về sự hợp tác quan trọng của “4 nhà”: nhà đầu tư, nhà khoa học, nhà nông và Nhà nước, từ đó góp phần cải thiện quá trình phát triển đi lên của nông thôn và nông nghiệp Việt Nam cũng như thay đổi tư duy của người nông dân. Nông dân đổi mới thì tính cạnh tranh nông sản sẽ được cải thiện đáng kể. Từ đó, nông sản Việt Nam nói chung và nông sản Trà Vinh nói riêng sẽ đạt được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.
Ngày 10-12, ông Lữ Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; ông Lê Tiến Châu, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; ông Trương Cảnh Tuyên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh có buổi làm việc với Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ để nghe thuyết trình về 5 dự án liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp mà đơn vị mong muốn được đầu tư vào Hậu Giang trong thời gian tới.
Lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các sở, ngành tỉnh (bên trái) trao đổi với Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ về những nội dung thực hiện 5 dự án. Ảnh: HỮU PHƯỚC(HG)
Theo đó, 5 dự án gồm: Dự án khu công nghiệp chế biến có quy mô 300-500ha; dự án Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có quy mô 200ha; đầu tư nhà máy chế biến Lavifood có diện tích 50ha; Trung tâm điều phối và hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển các hợp tác xã trẻ với tên gọi là “Ngôi nhà khởi nghiệp xanh” đặt tại tỉnh có diện tích 20ha và đặt tại các huyện có diện tích 10ha; phát triển vùng trồng liên kết nông dân kết hợp với du lịch trang trại sinh thái có diện tích 2.000ha. Cùng với thực hiện dự án thì hiện có 6 doanh nghiệp đăng ký đầu tư như:
Công ty Cổ phần Green Invest Holding;
Công Ty Cổ Phần Lavifood;
Lavi Farm;
Green Farm;
Green Logistics;
Công Ty Cổ Phần Green Edu;
Đồng thời liên kết với các đối tác liên doanh đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Hồng Kông, Nhật Bản, Mỹ, Indonesia… Khi các dự án trên được thực hiện, mà hạt nhân là nhà máy chế biến rau, củ, quả sẽ là một mô hình tốt về nông nghiệp công nghệ cao, góp phần phát triển kinh tế – xã hội cho tỉnh, cũng như xây dựng được hình ảnh Hậu Giang đến với nhiều nước trên thế giới thông qua sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao.
Phát biểu tại buổi làm việc, ông Lữ Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, cho rằng trên cơ sở ý kiến thống nhất của Chủ tịch UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan về 5 dự án mà Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ đã trình bày thì bản thân ông cũng đồng ý chủ trương thực hiện các dự án này, bởi tính khả thi mang lại cho người dân khi dự án đưa vào hoạt động.
Nhưng trước mắt, Bí thư Tỉnh ủy đề nghị các ngành có liên quan của tỉnh phối hợp với Viện Kinh tế Nông nghiệp hữu cơ khẩn trương hoàn thành các nội dung để có thể tiến hành ký kết hợp tác thực hiện tại “Diễn đàn kinh tế xanh 2018” được UBND tỉnh tổ chức vào ngày 12-12 tới. Về vị trí đất thực hiện các dự án sẽ được UBND tỉnh xem xét, nhưng trước tiên thống nhất với 3 địa điểm mà các sở, ngành tỉnh chọn để giới thiệu nhà đầu tư đến khảo sát là tại Cụm công nghiệp Nhơn Nghĩa A, Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và địa điểm gần Trường Chính trị tỉnh…
